Wymagania stawiane materiałom opatrunkowym

Opatrunki są produktami o właściwościach ochronnych i leczniczych przeznaczone do nakładania na rany lub zmienioną powierzchnię skóry, wchłaniania wydzielin tkankowych, zabezpieczania przed zakażeniem. Wykonuje się je z wysokiej jakości surowców, spełniających rygorystyczne wymagania jakości medycznej (czytaj także: Igły stosowane w praktyce szpitalnej).

Stosowanie opatrunku ma na celu czasowe zastąpienie funkcji skóry do czasu zagojenia się rany, tj.:

• ochronę rany przed działaniem czynników zewnętrznych,
• zapewnienie czystości rany,
• zapewnienie temperatury i wilgotności wewnątrz rany optymalnej dla procesów gojenia,
• wchłanianie krwi i wysięku,
• zmniejszenie obrzęku i bolesności rany,
• ograniczenie powierzchni martwicy,
• minimalizację blizn.

W związku z powyższym materiał opatrunkowy powinien być wykonany z surowców o określonej chłonności, przepuszczających gazy, nieprzywierających do rany. Opatrunki nie powinny działać drażniąco, uczulająco, reagować z substancjami stosowanymi miejscowo w leczeniu ran. Dodatkowo powinny spełniać wymogi jałowości, bądź mieć możliwość sterylizacji (czytaj także: Rodzaje strzykawek do podawania leków iniekcyjnych).

Tradycyjne opatrunki stosowane w szpitalnictwie

Opatrunek tradycyjny

Są to kompresy z gazy bawełnianej higroskopijnej (Tela gossypii absorbens FP XI) można wyjaławiać termicznie w autoklawie w temp. 121ºC. Wyjałowiona gaza może być stosowana bezpośrednio na ranę. Do jej zalet należy higroskopijność, miękkość i spoistość. Jest to materiał dobrze przepuszczalny dla pary i gazów, parowanie wilgoci z rany pod takim opatrunkiem jest praktycznie nieograniczone, co prowadzi do wysychania rany. Tradycyjne opatrunki nie wspierają procesu gojenia, często przywierają do rany, co może powodować mechaniczne uszkodzenie nowopowstającej tkanki. Gaza łatwo ulega zabrudzeniu i szybko przesiąka. Podczas zakładania konieczne jest jej zamocowanie za pomocą przylepca lub bandaża.

Ze względu na fakt, że gaza nie chroni rany przed drobnoustrojami, stosuje się ją na niewielkie, oczyszczone rany, jako chwilowy sposób ochrony przed zabrudzeniem.

Nowoczesne opatrunki aktywne

Opatrunki hydrożelowe

Składają się z hydrofilowych polimerów wykazujących zdolność do pęcznienia. Zawierają do 95% z wody, dzięki czemu zapewniają wilgotne środowisko korzystne w procesie gojenia. Zmiękczają i nawilżają tkankę martwiczą, co ułatwia oczyszczanie rany. Ogromną zaletą opatrunku hydrożelowego jest nieprzywieranie do tkanek, przez co jego zmiana jest dla pacjenta bezbolesna.

Tego typu opatrunki produkowane są w formie miękkich żeli w tubach lub w specjalnych aplikatorach oraz w postaci przezroczystych płytek żelowych. Hydrożel zakłada się na powierzchnię lub do wnętrza rany, a jego zmiana może odbyć się dopiero po 3 dniach.

Materiały hydrożelowe polecane są do leczenia ran słabo sączących, odwodnionych, pokrytych strupem. Sprawdzają się także do opatrywania owrzodzeń żylnych i odleżyn.

Opatrunki hydrokoloidowe

Zawierają polimery hydrofilowe wykazujące zdolność do żelowania pod wpływem wody, jednak w odróżnieniu od opatrunków hydrożelowych nie posiadają jej w swoim składzie. Charakteryzują się małą przepuszczalnością pary wodnej, co sprzyja nawodnieniu i samooczyszczaniu rany. Po nałożeniu na uszkodzoną skórę nadmiar wysięku zostaje zaabsorbowany przez hydrofilowe polimery, które pęczniejąc, tworzą miękki, wilgotny, wypełniający jamę rany żel.

Opatrunki hydrokoloidowe występują w postaci samoprzylepnych płytek, a także w formie past, granulatów czy proszków. Różnorodność form umożliwia opatrywanie ran o różnym kształcie, głębokości i umiejscowieniu. W zależności od obfitości wysięku częstotliwość zmiany opatrunku waha się między 1 a 7 dni.

Tego typu opatrunki używa się do opatrywania ran z umiarkowanym wysiękiem. Wskazaniem do stosowania są owrzodzenia podudzi, stopa cukrzycowa, powierzchniowe oparzenia.

Opatrunek hydrowłóknisty

Jałowe, nieokluzyjne, nietkane opatrunki. Wchłanianie wysięku następuje do wnętrza włókien, a nie do przestrzeni między nimi, jak w przypadku tradycyjnych materiałów opatrunkowych. Taki sposób uniemożliwia kontakt nadmiaru płynu z powierzchnią rany i chroni skórę przed maceracją. W stanie pełnego nasycenia włókna tworzą spójny żel. Bakterie zasiedlające ranę zostają w tym procesie uwięzione między włóknami opatrunku.

Ze względu na możliwość izolowania bakterii i dużą chłonność opatrunki hydrowłókniste są świetnym wyborem do leczenia ran obficie sączących, zagrożonych infekcją.

Tego rodzaju opatrunki wzbogaca się także jonami srebra, dzięki czemu działanie przeciwbakteryjne utrzymuje się do 14 dni.

Piśmiennictwo:

1. Jachowicz, R., Farmacja Praktyczna. (2016), PZWL
2. https://www.echirurgia.pl/opatrunki/opatrunki_hydrozelowe.htm
3. https://www.echirurgia.pl/opatrunki/opatrunki_hydrokoloidowe.htm
4. https://zagojeni.pl/praktyczne-porady/rodzaje-opatrunkow-czym-sie-roznia-i-jak-je-dobrac-do-rany/
5. https://podyplomie.pl/chirurgia/30632,nowoczesne-opatrunki-w-ambulatoryjnym-leczeniu-ran-zakazonych?page=2
6. https://nazdrowie.pl/artykul/farmacja/nowoczesne-opatrunki-aktywne/

Autorka: Marta Łapińska

Artykuł pochodzi z serwisu